16.9.03
Salmeboka til Blix
Kva for salmebok nytta den unge Blix når han var i kyrkja?
Før Landstads salmebok vart teken i bruk i 1870, hadde kyrkjelydane tre (eller for å vere heilt presis, fire) moglege val: Kingos salmebok frå 1699, Guldbergs frå 1778, og Evangelisk-Christelig Psalmebog frå 1798, frå midten av hundreåret eventuelt supplert med det såkalla Christiania-tillegget av 1853, utarbeidd av W. A. Wexels, A. Grimelund og J. Moe (han med folkeeventyra, ja).
Eg er så heldig å ha ein kyrkjehistorikar-bror som er spesialist på norsk 1800-tal. Han har funne fram følgjande, med Tromsø-biskopen J. N. Skaar som kjelde (Et Blad af den evangelisk-kristelige Salmebogs Historie, Porsgrund 1891; Den evangelisk-kristelige salmebogs historie i Akershus bispedømme, Kristiania 1902, opphavleg i Norsk Teologisk Tidsskrift, 1901). Takk skal du ha, Per Kristian:
I Blix si barndoms- og konfirmasjonskyrkje Gildeskål nytta dei Guldbergs salmebok. Gjennom den kan Blix mellom anna lært Brorson-salmane å kjenne.
I Tromsø, der Blix hadde nokre av dei viktigaste ungdoms- og mogningsåra sine, var det den rasjonalistiske Evangelisk-kristelig, som etter kritikarane si meining verken var evangelisk eller kristeleg, og som i alle fall hadde lite rom for pietistar som Brorson. Men Skaar har ei vesentleg tilleggsopplysning:
Christiania-tillegget er nok den viktigaste kanalen for introduksjonen av Grundtvig i norsk kyrkjesong. Per Kristian legg for eigen del til:
I Christiania på 1860-talet var situasjonen nøyaktig som i Tromsø tiåret før: Evangelisk-kristelig og Christiania-tillegget. I 1870 kom altså Landstad. Då var det første heftet av Nokre Salmar alt i trykken, og det andre var undervegs.
Send ein kommentar.
Før Landstads salmebok vart teken i bruk i 1870, hadde kyrkjelydane tre (eller for å vere heilt presis, fire) moglege val: Kingos salmebok frå 1699, Guldbergs frå 1778, og Evangelisk-Christelig Psalmebog frå 1798, frå midten av hundreåret eventuelt supplert med det såkalla Christiania-tillegget av 1853, utarbeidd av W. A. Wexels, A. Grimelund og J. Moe (han med folkeeventyra, ja).
Eg er så heldig å ha ein kyrkjehistorikar-bror som er spesialist på norsk 1800-tal. Han har funne fram følgjande, med Tromsø-biskopen J. N. Skaar som kjelde (Et Blad af den evangelisk-kristelige Salmebogs Historie, Porsgrund 1891; Den evangelisk-kristelige salmebogs historie i Akershus bispedømme, Kristiania 1902, opphavleg i Norsk Teologisk Tidsskrift, 1901). Takk skal du ha, Per Kristian:
I Blix si barndoms- og konfirmasjonskyrkje Gildeskål nytta dei Guldbergs salmebok. Gjennom den kan Blix mellom anna lært Brorson-salmane å kjenne.
I Tromsø, der Blix hadde nokre av dei viktigaste ungdoms- og mogningsåra sine, var det den rasjonalistiske Evangelisk-kristelig, som etter kritikarane si meining verken var evangelisk eller kristeleg, og som i alle fall hadde lite rom for pietistar som Brorson. Men Skaar har ei vesentleg tilleggsopplysning:
Det skal desuden tilføies, at Brugen af den evangelisk-kristelige Salmebog var omtrent ophørt allerede i Slutningen af Femtiaarene; thi i de Menigheder, hvor den var kommen ind, benyttede man fra den nævnte Tid af næsten udelukkende 'Tillæg til den evangelisk-kristelige Salmebog, besørget af en Menigheds-Komite i Kristiania' (s.35).
Christiania-tillegget er nok den viktigaste kanalen for introduksjonen av Grundtvig i norsk kyrkjesong. Per Kristian legg for eigen del til:
Dette skulle vel ha funnet sted i Tromsø før Blix reiste. Kan det ha vært menighetsmøte om dette som Blix kan ha vært med på? Han kan teoretisk ha bidratt til å innføre Christiania-tillegget i Tromsø som menighetslem!
I Christiania på 1860-talet var situasjonen nøyaktig som i Tromsø tiåret før: Evangelisk-kristelig og Christiania-tillegget. I 1870 kom altså Landstad. Då var det første heftet av Nokre Salmar alt i trykken, og det andre var undervegs.
Send ein kommentar.
Kommentarar:
