22.12.03
Hovudstaden
"Saa kom jeg med Dampvognen ind i Hovedstadens Vrimmel, udenfor Byen var der mørkt, derinde skinnede en liden Maane fra hvert Gadehjørne; det var Gaslygterne."
Slik skildrar Elias Blix det første møtet sitt med Kristiania, 10. september 1859, i brev til Johan Amundsen, ein klassekamerat frå seminaret i Tromsø.
Eg har vore i Tromsø på 1850-talet mykje av hausten. I førre veka sende eg eit råutkast til kapittel 2 i biografien (Tromsø-kapitlet, om du skulle lure på det) til forlaget. Det er mange lause trådar enno, men no trur eg nokon annan må sjå på det. No begynner eg på kapitlet om studietida, det vil stort sett seie 1860-talet.
Møtet med hovudstaden vert altså introdusert gjennom to sentrale modernitetssymbol: Toget (jamfør innleiinga til Vinje, Ferdaminni) og gaslyktene. Med det er samstundes eit av dei sentrale problema mine introdusert. For det er verken tog eller gaslykter å finne i den litterære produksjonen til Blix. Faktisk er byen fullstendig fråverande i diktinga hans. Fortel det noko om Elias Blix? Eller om salmetradisjonen? Eller om kristendommen?
No er det gjort forsøk på å dikte salmar som er både moderne og urbane. Erfaringa er vel på den eine sida at desse salmane fort blir forelda, på den andre sida at moderne og urbane menneske gjerne syng førmoderne og rurale salmar. "Paradise lost"? Her er det lett å bli romantikar, særleg når jula nærmar seg. Nokre vil her minne om at Bibelen begynner i ein hage, men endar i ein by. Andre vil seie at byen - og moderniteten - i seg sjølv er framandgjerande, og at mennesket "eigentleg" høyrer heime ein annan stad.
Eg oppfattar i høg grad Blix si dikting som eksil-dikting. Det gjeld salmane, som lengtar attende til Edens hage og framover til himmelen, og det gjeld songane, som gjerne syng om ein nordnorsk barndom songaren definitivt har forlate. Eg strevar med å finne gode analytiske grep. Desse trekka er jo ikkje unike for Blix; tvert om trur eg bakgrunnen for gjennomslagskrafta til diktinga hans ligg her: Det er så mange som kan kjenne seg att. Er heimlengsel naudsynt for å kunne syngje Blix-salmar?
Heile brevet.
Kjelde for bibeltekstane: Bibelen.no
Send ein kommentar.
Slik skildrar Elias Blix det første møtet sitt med Kristiania, 10. september 1859, i brev til Johan Amundsen, ein klassekamerat frå seminaret i Tromsø.
Eg har vore i Tromsø på 1850-talet mykje av hausten. I førre veka sende eg eit råutkast til kapittel 2 i biografien (Tromsø-kapitlet, om du skulle lure på det) til forlaget. Det er mange lause trådar enno, men no trur eg nokon annan må sjå på det. No begynner eg på kapitlet om studietida, det vil stort sett seie 1860-talet.
Møtet med hovudstaden vert altså introdusert gjennom to sentrale modernitetssymbol: Toget (jamfør innleiinga til Vinje, Ferdaminni) og gaslyktene. Med det er samstundes eit av dei sentrale problema mine introdusert. For det er verken tog eller gaslykter å finne i den litterære produksjonen til Blix. Faktisk er byen fullstendig fråverande i diktinga hans. Fortel det noko om Elias Blix? Eller om salmetradisjonen? Eller om kristendommen?
No er det gjort forsøk på å dikte salmar som er både moderne og urbane. Erfaringa er vel på den eine sida at desse salmane fort blir forelda, på den andre sida at moderne og urbane menneske gjerne syng førmoderne og rurale salmar. "Paradise lost"? Her er det lett å bli romantikar, særleg når jula nærmar seg. Nokre vil her minne om at Bibelen begynner i ein hage, men endar i ein by. Andre vil seie at byen - og moderniteten - i seg sjølv er framandgjerande, og at mennesket "eigentleg" høyrer heime ein annan stad.
Eg oppfattar i høg grad Blix si dikting som eksil-dikting. Det gjeld salmane, som lengtar attende til Edens hage og framover til himmelen, og det gjeld songane, som gjerne syng om ein nordnorsk barndom songaren definitivt har forlate. Eg strevar med å finne gode analytiske grep. Desse trekka er jo ikkje unike for Blix; tvert om trur eg bakgrunnen for gjennomslagskrafta til diktinga hans ligg her: Det er så mange som kan kjenne seg att. Er heimlengsel naudsynt for å kunne syngje Blix-salmar?
Heile brevet.
Kjelde for bibeltekstane: Bibelen.no
Send ein kommentar.
Kommentarar:
