19.10.04
Dagens Blix/Johannes
Johannes 14,1-6
Dykkar Hjarta ræddest ikkje! tru paa Gud, og tru paa meg!
2 I min Faders Hus er mange Rom; men um ikkje so var, vilde eg hava sagt dykker det. Eg gjeng burt til aa reida dykker Bustad.
3 Og naar eg er gjengen burt og heve reidt dykker Bustad, kjem eg atter og vil taka dykker til meg, at de og skulo vera der, som eg er.
4 Og kvar eg gjeng, det vita de, og Vegen vita de".
5 Tomas sagde til honom: "Herre, me vita ikkje, kvar du gjeng, og kor kunna me daa vita Vegen?"
6 Jesus sagde til honom: "Eg er Vegen og Sanningi og Livet; ingen kjem til Faderen utan gjennom meg.
-----------------
Evangeliet etter Johannes (omsett av Elias Blix; Kristiania: Det norske Samlaget, 1889)
Eit par kommentarar til omsetjingsspørsmål:
Gårsdagens Blix.
Dykkar Hjarta ræddest ikkje! tru paa Gud, og tru paa meg!
2 I min Faders Hus er mange Rom; men um ikkje so var, vilde eg hava sagt dykker det. Eg gjeng burt til aa reida dykker Bustad.
3 Og naar eg er gjengen burt og heve reidt dykker Bustad, kjem eg atter og vil taka dykker til meg, at de og skulo vera der, som eg er.
4 Og kvar eg gjeng, det vita de, og Vegen vita de".
5 Tomas sagde til honom: "Herre, me vita ikkje, kvar du gjeng, og kor kunna me daa vita Vegen?"
6 Jesus sagde til honom: "Eg er Vegen og Sanningi og Livet; ingen kjem til Faderen utan gjennom meg.
-----------------
Evangeliet etter Johannes (omsett av Elias Blix; Kristiania: Det norske Samlaget, 1889)
Eit par kommentarar til omsetjingsspørsmål:
- Blix følgjer grunnteksten nokså tett, men med eitt interessant avvik: Den greske teksten til Johannesevangeliet nyttar ofte historisk presens. På gresk står det "seier" både i vers 5 og 6 der Blix har "sagde". Både eldre og nyare norske omsetjingar nyttar historisk presens her, inkludert Seippel (1920). Eg har ikkje undersøkt dette systematisk. Tru om Blix og Aasen tykte historisk presens var eit unorsk idiom?
- På den andre sida: "til aa", som Blix-omsetjinga ofte nyttar (t. d. i setninga "Eg gjeng burt til aa reida dykker Bustad", vers 2), er eit idiom eg opplever som unorsk. Eg har tenkt at det var ei slavisk attgjeving av den greske preposisjonen eis med infinitiv. Men på denne staden står berre infinitiv på gresk, ikkje preposisjon. Er dette ein eldre norsk seiemåte eg er ukjend med? I mitt språk heiter det "for å" ...
- Endeleg: Dette stykket viser tydeleg at Blix følgde den tradisjonelle overleverte greske textus receptus, utan å ta omsyn til nyare tekstkritiske utgåver av Det nye testamentet. Setninga "Eg gjeng burt til aa reida dykker Bustad" i vers 2 har nemleg ein brysam konjunksjon i dei eldste manuskripta: hoti, som tyder "at, for at" eller liknande. Dei fleste yngre manuskript har hoppa over denne konjunksjonen og glatta ut teksten. Neste nynorskomsetjar, Alexander Seippel, har teke omsyn til dei eldre manuskripta. Han tek setninga som eit spørsmål: "I huse aat far min er mange rom; var 'kje det so, vilde eg vel daa ha sagt dykk at eg gjeng 'stad og vil stelle til ein vere-stad aat dykk?" Mange moderne omsetjingar har denne løysinga. Den gjeldande norske kyrkjebibelens "For eg går bort og vil stella til ein stad åt dykk" ser eg som ei mindre sannsynleg (men ikkje heilt umogleg) løysing.
- Ja, ein ting til: "ræddest ikkje" i vers 1 illustrerer eit uløyseleg omsetjingsproblem: Korleis setje om ein gresk imperativ 3. person passiv? Norsk har ikkje nokon tilsvarande seiemåte. Det mest berømte eksemplaret av arten er hagiastheto i Fadervår, "lat namnet ditt helgast/helliget vorde ditt navn". Omskrivinga med "la" i den gjeldande bokmålskyrkjebibelen ("La ditt navn holdes hellig") var, som kjent, det mest omdiskuterte enkeltpunktet da denne omsetjinga vart lansert i 1978. Eg noterer med interesse at den konservative omsetjinga Norsk Bibel (bokmål, 1988) har "helliget vorde ditt navn" i Fadervår, men "La ikke deres hjerte forferdes" på denne staden.
Gårsdagens Blix.
Kommentarar:
