BlixBlog

Frå Ivar Havnevik har eg fått denne oppmodinga:

Av alle som skriver (mange, mye) om BARNDOMSMINNE FRAA NORDLAND, er det ingen som opplyser når den ble utgitt i bokform første gang. Det er sikkert noe du vet. Vennligst fortell.

Meir enn gjerne:

"Barndomsminne", med undertittelen "(Fraa Nordland)" og førstelina "Aa eg veit meg eit Land" er publisert i bokform for første gong i Elias Blix, Salmar og Songar (Oslo: Olaf Husebye, 1900), s. 133-136. Du kan sjå heile teksten her.

Men det var målfolket si eiga dagsavis, Den 17de Mai, som publiserte diktet aller først. Det stod på trykk på side 2 i avisa torsdag 13. august 1896 - usignert.

Filologen og musikaren Terje Aarset har skrive ein serie artiklar om opphavet til kjende nynorske songar. Vonleg får vi dei i bokform i ei ikkje altfor fjern framtid? Laurdag 19. januar 2002 publiserte han - eg trur det må ha vore i Dag og Tid - artikkelen "'Å eg veit meg eit land' - eit hundreårsminne" (dvs. for melodien). Eg tillet meg å sitere Aarsets sitat frå "17de Mai"-redaktør Rasmus Steinsvik (som kjelde oppgjev han Møre-Nytt 11.06.1954):

Eg sat som vanleg oppe i redaksjonen til Den 17de Mai då det banka på døra. Inn kom professor Elias Blix. Eg bad honom sitje og la til at eg hadde det mykje annsamnt, for eg hadde ikkje fått gjort ferdig all bladmaten til Den 17de enno, og i prenteverket var dei utolmodige. Då eg hadde fått frå meg det meste, vart vi sitjande og røde ei stund.

Så reiste professoren seg og gjekk åt døra. Han verka noko brydd, totte eg. Det var som han ville ha sagt noko, men fekk det ikkje fram. Endeleg kom han halande opp med eit stykke papir or vestlomma og gav meg det. "Eg har skrive ei lita vise som eg tenkte du kanskje ville sjå." Og så var det 'Å eg veit meg eit land'. Det var den vesle visa som forfattaren blygdest ved.

Til Aarsets opplysningar vil eg leggje min eigen teori om opphavet, hermed publisert for første gong: Det har vore vanleg å tru at songen blei framført for første gong i samband med sekstiårsdagen til Elias Blix, 24. februar 1896, og at nokre av dei første som fekk høyre teksten, var gratulantar frå "Nordlændingernes Forening" (Reidar Bolling, Elias Blix, s. 55-57; seinast har Asbjørn Jaklin, Historien om Nord-Norge, gjeve til beste ein sterkt fargelagt versjon av denne soga, s. 10-11).

Eg trur ikkje dette er rett. Eg trur Blix har skrive "Barndomsminne" sommaren 1896, under ferieopphald på sommarstaden familien leigde på Mellom-Nes gard på Slependen i Asker (rett ved der IKEA ligg i dag). Eg har ikkje funne nokon dokumentasjon for ein gratulasjonsvisitt frå "Nordlændingernes Forening" i samband med 60-årsdagen i februar, men det er godt dokumentert at styret i "Nordlændingernes Forening" møtte fram på Slependen for å gratulere Emma og Elias Blix med sølvbryllaupsdagen sundag 19. juli 1896, og eg trur "urframføringa" fann stad ved dette høvet. Det stemmer også betre med Steinsvik si soge og publiseringstidspunktet for songen.