BlixBlog

I dag har eg vore på Maihaugen. Ikkje i museet, men i Opplandsarkivet. Dei har nemleg privatarkivet etter Leonhard Næss (1855-1940) - prest, bibelomsetjar og målmann, fødd i Beiarn, seminarist frå Tromsø, teolog frå Kristiania, lærar ymse stader, prest i Bjarkøy, Norddal, Elverum og Vågå.

På 1880-talet var Næss aktiv i "Nordlændingernes Forening". Vel, han var stridbar og til dels skismatisk, så periodevis stod han sentralt i den konkurrerande foreininga "Fembøringen".

Arkivet inneheld ikkje noko frå denne tida, men mykje anna kultur- og lokalhistorisk interessant materiale. Nokre smakebitar:

• Ei brevveksling med Nils Astrup, norsk misjonsbiskop i Sør-Afrika. Astrup hadde vore sokneprest i Norddal. Dessutan var han ein nær ven av Elias Blix. Men målmann var han nok ikkje. Blix er nemnt eit par gonger i desse breva, men dei fortel nok meir om den lokale kyrkjelyden i Norddal.
  
• Eit minnedikt over Elias Blix (neppe publisert)
  
• Manuskript til ein fagleg artikkel om "Metrikken i den hebraiske poesi", sannsynlegvis den same som blei publisert i Norsk Teologisk Tidsskrift i 1914 ("Rytmen i den hebraiske bibel")?
  
• Mange førearbeid om eskatologiske tema, som til slutt resulterte i boka Verdsens ende og tusundaarsrike (1907). Det ser ut til at gamle Leonhard streva litt med helveteslæra.
  
• Fleire historiske og litterære arbeid, i bunden og ubunden form
  
• Det mest spesielle funnet var nok "Akab og Elija: Eit stykkje av bibelsoga dramatisera av Leonhard Næss" - eit 135 siders teatermanus over ein svært dramatisk passasje frå 1. Kongebok. Dessverre er manuskriptet udatert. Har nokon høyrt om dette før? Har det nokon gong vore oppført? Stykket kunne ha krav på ein plass både i soga om nynorsk (amatør-)teatermål og i den om nynorsk bibelmål.