23.9.05
Sumargull
No treng BlixBlog filologisk assistanse: Kjenner nokon ordet sumargull?
Dette er eit Blix-ord. Det gjekk opp for meg da eg fann det att i siste strofe av gravferdssalmen for svigermor Marie Hansen (på bokmål): "Her maa Høstens Løv / Falde af og dø i Muldet, / Siden gror dog Sommerguldet ..."
Min første tanke var Grundtvig. Det var eit villspor, så vidt eg kan forstå har G. ikkje nytta ordet.
Men Blix har brukt det før. I den første versjonen av "No koma Guds Englar", som stod i Svein Urædd 22.12.1870, førekjem det i tredje strofe: "I hardaste Vinter Gud Sumargull straar, / Og fagraste Knupp spring av Kviste." Likeeins i dei to første utgåvene av Nokre Salmar (hefte III/1875 og 1883).
Ikkje nok med det, alt i det tidlege diktet "Heimen", datert "Trumsøy" 30.11.1858, heiter det:
Den andre setelen i arkivet til Norsk Ordbok gjev att setninga "Ein annan gong bruka han Sumargull til ridehest". Eit namn? Kjelda er frå Stor-Elvdal i Hedmark, men på setelen står også skrive: "Veit itte hå det menes med sumargull".
Den tredje setelen refererer til Høeg, Ove Arbo, Planter og tradisjon. Setelen er ikkje lett å tolke, og boka har eg ikkje. Men det ser altså ut til at "Sumargull" er belagt som (folkeleg) plantenamn. Kva for ei plante, i så fall?
Her tek eg gjerne imot hjelp. Skriv ein kommentar (bruk kommentar-peikaren under), eller send meg ein e-post.
Ha ei god helg!
Dette er eit Blix-ord. Det gjekk opp for meg da eg fann det att i siste strofe av gravferdssalmen for svigermor Marie Hansen (på bokmål): "Her maa Høstens Løv / Falde af og dø i Muldet, / Siden gror dog Sommerguldet ..."
Min første tanke var Grundtvig. Det var eit villspor, så vidt eg kan forstå har G. ikkje nytta ordet.
Men Blix har brukt det før. I den første versjonen av "No koma Guds Englar", som stod i Svein Urædd 22.12.1870, førekjem det i tredje strofe: "I hardaste Vinter Gud Sumargull straar, / Og fagraste Knupp spring av Kviste." Likeeins i dei to første utgåvene av Nokre Salmar (hefte III/1875 og 1883).
Ikkje nok med det, alt i det tidlege diktet "Heimen", datert "Trumsøy" 30.11.1858, heiter det:
Dar jamt so kjennslafullI ordbøkene til Ivar Aasen førekjem ordet ikkje. Men søk i metaordboka til Norsk ordbok gjev tre treff i setelarkivet. Det mest interessante sporet leier til den andre tidlege nynorskdiktaren frå Nordland, John Klæbo. I diktet "Nordland" (trykt i Songar og Sogor, 1898, s. 5) nyttar han ordet "Aakergull". Det minner jo om "Heimen" av Blix. Og i "Innmed Land II" (s. st., s. 15-17) finn vi strofa:
eg vandrade kring um dei Aakrar rike,
som med sitt herlegdyre Sumargull
meg helsade med Venleik utan Like,
og Tanken flaug til hann, som Markin kleder,
som med sitt gode Grøde Bonden gleder.
Fager Dal, so tarv du hysa / fridsæl Von med Lukka di.Eg har ein mistanke om at "Ulv" kan vere ei misprenting for "Alv"; "Alvar" og "Alvheim" førekjem i dei to føregåande strofene, medan ulven verkar heller malplassert. Klæbo-dikta er daterte 1867 og 1869.
Sumargull og Song vil lysa, / der ein Ulv sett stova si. -
Den andre setelen i arkivet til Norsk Ordbok gjev att setninga "Ein annan gong bruka han Sumargull til ridehest". Eit namn? Kjelda er frå Stor-Elvdal i Hedmark, men på setelen står også skrive: "Veit itte hå det menes med sumargull".
Den tredje setelen refererer til Høeg, Ove Arbo, Planter og tradisjon. Setelen er ikkje lett å tolke, og boka har eg ikkje. Men det ser altså ut til at "Sumargull" er belagt som (folkeleg) plantenamn. Kva for ei plante, i så fall?
Her tek eg gjerne imot hjelp. Skriv ein kommentar (bruk kommentar-peikaren under), eller send meg ein e-post.
Ha ei god helg!
Kommentarar:
