13.11.08
Elstad II: Grundtvig
På eitt punkt (minst) skal eg gje Hallgeir Elstad rett:
Mangelen på grundtvigianisme i boka mi (vel, heilt manglande er den no slett ikkje, sjå stikkordet "Grundtvig" i registeret) skuldast kanskje ein litt barnsleg motvilje mot eit fenomen eg har kalla "pan-grundtvigianisme". For å seie det grovt: Det har vore ein tendens i visse delar av det teologiske miljøet i Noreg til å forklare alt som er bra med grundtvigianisme og alt som er gale med pietisme. Om desse begrepa skal vere nyttige, bør vi bruke dei i fleirtal. Vi bør tale om "grundtvigianismar" og "pietismar".
Kortversjonen av "Blix og Grundtvig" følgjer:
1. Som salmediktar (og songlyrikar) har Blix mykje til felles med Grundtvig, som han både beundra og omsette(dette poenget er relativt rikeleg dokumentert i boka mi).
2. Som teologisk elev av C. P. Caspari og Gisle Johnson står Blix på lang avstand frå det som gjekk under namnet "grundtvigianisme" ved det teologiske fakultetet, og da er det særleg tale om den såkalla "kirkelige Anskuelse", som ved universitetet blei sett på som det reine kjetteri (s. 131-132 i boka). Likeeins sto Blix temmeleg fjernt frå den "nygrundtvigianismen" eller "venstregrundtvigianismen" eller kva vi skal kalle den, som Viggo Ullmann og folket på Sagatun folkehøgskole representerte.
3. Derimot har Blix motteke (pedagogiske og nasjonale) Grundtvig-impulsar via to andre viktige inspirasjonskjelder: Ein tidleg, tidsskriftredaktøren Ole Vig (s. 97 i boka) og ein sein, presten og Vonheim-mannen Christoffer Bruun. Den siste var ein nær ven av Blix (dette kjem ikkje tydeleg nok fram i boka, men sjå s. 456).
Elstad VIII: Teologen
Elstad VII: Salmane
Elstad VI: Gildeskål 1866
Elstad V: Statsråd
Elstad IV: Klassereise
Elstad III: Tittelen
Elstad II: Grundtvig
Elstad I: Retorikk
Og kva med tilhøvet til grundtvigianismen? Forfattaren peikar på visse likskapar med salmediktinga til Grundtvig. Her kunne det vore spennande med ei meir inngåande drøfting av kva tilhøve Blix hadde til grundtvigianismen som teologisk og kyrkjeleg retning.Dette er absolutt ein mangel ved boka, og den er heilt unødvendig: Eg har faktisk halde eit seminarinnlegg om Blix og Grundtvig ein gong. Eg må sjå å få bearbeidd det med tanke på publisering.
Mangelen på grundtvigianisme i boka mi (vel, heilt manglande er den no slett ikkje, sjå stikkordet "Grundtvig" i registeret) skuldast kanskje ein litt barnsleg motvilje mot eit fenomen eg har kalla "pan-grundtvigianisme". For å seie det grovt: Det har vore ein tendens i visse delar av det teologiske miljøet i Noreg til å forklare alt som er bra med grundtvigianisme og alt som er gale med pietisme. Om desse begrepa skal vere nyttige, bør vi bruke dei i fleirtal. Vi bør tale om "grundtvigianismar" og "pietismar".
Kortversjonen av "Blix og Grundtvig" følgjer:
1. Som salmediktar (og songlyrikar) har Blix mykje til felles med Grundtvig, som han både beundra og omsette(dette poenget er relativt rikeleg dokumentert i boka mi).
2. Som teologisk elev av C. P. Caspari og Gisle Johnson står Blix på lang avstand frå det som gjekk under namnet "grundtvigianisme" ved det teologiske fakultetet, og da er det særleg tale om den såkalla "kirkelige Anskuelse", som ved universitetet blei sett på som det reine kjetteri (s. 131-132 i boka). Likeeins sto Blix temmeleg fjernt frå den "nygrundtvigianismen" eller "venstregrundtvigianismen" eller kva vi skal kalle den, som Viggo Ullmann og folket på Sagatun folkehøgskole representerte.
3. Derimot har Blix motteke (pedagogiske og nasjonale) Grundtvig-impulsar via to andre viktige inspirasjonskjelder: Ein tidleg, tidsskriftredaktøren Ole Vig (s. 97 i boka) og ein sein, presten og Vonheim-mannen Christoffer Bruun. Den siste var ein nær ven av Blix (dette kjem ikkje tydeleg nok fram i boka, men sjå s. 456).
Elstad VIII: Teologen
Elstad VII: Salmane
Elstad VI: Gildeskål 1866
Elstad V: Statsråd
Elstad IV: Klassereise
Elstad III: Tittelen
Elstad II: Grundtvig
Elstad I: Retorikk
Kommentarar:
